فارسی سازی واژگان تخصصی کتب پایه دهم
دکتر محمود امانی طهرانی، مدیرکل دفتر تألیف کتاب‌های درسی، در گفتگو با خبرنگار شبکه خبر با اشاره به اهتمام دفتر تالیف کتاب های درسی ابتدایی و متوسطه نظری بر فارسی سازی واژگان تخصصی کتب پایه دهم گفت: این دفتر با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی تلاش می کند به تدریج واژگان غیر فارسی کتاب های درسی را واژگان فارسی جایگزین نماید. تا کنون کتاب های فارسی، ریاضی و آمار، هندسه، زیست شناسی و ریاضی (رشته ریاضی- تجربی) از این مجموعه بررسی شده و قرار است مصوبات فرهنگستان در تمامی کتاب های این پایه که بالغ بر بیست و پنج جلد است اعمال شود و معادل های فارسی مصوب، جایگزین واژه های غیر مصوب در کتاب های درسی پایه دهم در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ شود.
این خبر که توسط دفتر تألیف کتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه نظری اعلام شد، مخالفان کمی نداشت. مخالفانی که مسائل زیادی را مطرح می‌کردند که یکی از آنها ارتباط برقرار نکردن با واژگان مصوب فرهنگستان زبان فارسی بود. واژگانی که با وجود مصوب شدن، حتی به گوش بسیاری از مردم نرسیده‌اند. از طرفی وقتی پای درس و علم به میان می‌آید، نگرانی‌ها دوچندان می‌شود. اینکه این فارسی سازی واژگان تخصصی کتب پایه دهم چقدر مبنای علمی دارند، از نگرانی معلمان پایه دهم بود که پس از دیدن کتب جدید زیست‌شناسی تقریبا شوکه شده بودند
ریز اندام هم مثل گلبرگ و کاسبرگ جا می‌افتد!
دکتر امانی در پاسخ به ابهامات ایجاد واژگان فارسی در کتاب‌های درسی گفت: در کتاب علوم پایه هفتم معادل‌ها ذکر شده و اصل در پرانتز آمده. اما الان مقداری منظم‌تر به این موضوع در پایه دهم می‌پردازیم. مثلا در فیزیک تعداد زیادی واژه معادل‌سازی شده که از سال‌ها پیش وجود داشته‌اند و چقدر هم جاافتاده. از ابتدا که برایند نیرو یا کشسانی وجود نداشته یا از ابتدا که در فیزیک تلاطم به جای ترگولنس یا واژه‌های چسبندگی و چگالی استفاده نمی‌شده. در زیست‌شناسی سابقه‌اش بیشتر هم هست. دکتر حسین گل گلاب، شاعر سرود ای ایران، بدون اینکه کسی بگوید اقدامات جالبی کرده. مثلا واژگان پتال و سپال در گیاه‌شناسی را به گلبرگ و کاسبرگ تبدیل کرده. همان موقع هم این کار مخالفانی داشته. مثلا آقای دکتر اقبال آشتیانی مقاله‌ای چاپ میکند و می‌گوید این کارها خیلی غلط است.
دلیل استقبال نکردن عموم از فارسی سازی واژگان تخصصی کتب پایه دهم
دکتر امانی در پایان در پاسخ به این سؤال که دلیل استقبال نکردن عموم از واژگان فرهنگستانی چیست، گفت: «یک سری واژه، واژه روزانه مردم است و مردم نسبت به آنها قهر یا قبول دارند و ربطی به این ندارد که واژه معادل زود یا دیر به وجود آمد؛ این مسئله بیشتر به این ربط دارد که مردم آن را به دیده رد یا قبول نگاه کنند. حالا کلمات متعددی سراغ داریم که چقدر خوب جا افتاده‌اند و کاربرد اجتماعی دارند و به نظرم خیلی‌ها را مردم پذیرفتند. واژگان تخصصی لازم نیست به گوش همه مردم آشنا باشد. مثلا ما اگر قطبیده را به جای پولاریزور به کار می‌بریم، در فیزیک مطرح است. پس اینکه این واژگان را نمی‌شناسیم، واژه‌های حیطه‌های علمی هستند و برای اهالی آن رشته معنادار هستند».
نتیجه گیری
همانطور که خواندید گروه تالیف برای ترویج زبان فارسی در علم، با کمک فرهنگستان زبان فارسی، اقدام به فارسی سازی واژگان تخصصی کتب پایه دهم کرده است. از یک طرف این کار زبان فارسی را رایج تر میکند و بعضی کلمات واقعا از معادل خارجی خود ساده تر، پرمعنا تر و زیبا تر هستند اما با این کار دانش آموزان دچار اختلال در یادگیری میشوند و بین کلمات فارسی و خارجی گیج میشوند و در بعضی کلمات که از ابتدایی با ما بوده اند، مانند سلول، دشواری زیادی در یادگیری ایجاد میکنند.
نظر شما چیست؟